Մետրոյի անտեսված կայարանի վերադարձը

Մետրոյի «Հանրապետության հրապարակ» կայարանի տարածքը կարող է կրկին դառնալ սիրված վայր` նոր կառույցներով:

Մետրոյի «Հանրապետության հրապարակ» կայարանի տարածքը կարող է կրկին դառնալ սիրված վայր` նոր կառույցներով:

Ուրբանիստա

խմբագրական

Մետրոյի «Հանրապետության հրապարակ» կայարանի տարածքը մայրաքաղաքի ամենայուրահատուկ ճարտարապետությամբ և սիրված, բայց միևնույն ժամանակ անտեսված վայրերից է։ Զբաղեցնելով բավականին մեծ տեղ քաղաքի կենտրոնում՝ տարածությունն ամենևին ներգրավված չէ քաղաքի կյանքում։ Իր ակտիվության մակարդակով ավելի շուտ հիշեցնում է հեռավոր արվարձան:

Ճարտարապետներ Ջիմ Թորոսյանի և Մկրտիչ Մինասյանի նախագծած կայարանը և հարակից տարածքը բացվել են 1981 թվականի դեկտեմբերի 26-ին։ Առաջին մակարդակում մետրոյի մուտքից և ստորգետնյա գետնանցումից բացի գործում էր ամառային սրճարան: Դրա շնորհիվ տարածքն ավելի հրապուրիչ և պոպուլյար էր։

Հրապույրը չկորցրած տարածքի լքվելու պատճառներն ուսումնասիրել և նոր առաջարկով հանդես են եկել «TL Bureu»-ի և «TarberАK» ճարտարապետական արվեստանոցները։ Միաժամանակ ներկայացնում ենք այս տարածքում վերջին տարիներին ներկայացված նախագծերն ու մտահղացումները:

Շարունակելով համատեղ աշխատանքը Երևանի հնարավոր ռեսուրսների բացահայտման համար` նախագծողները հարցին մոտենում են քաղաքային միջավայրի որակային բարելավման տեսանկյունից:

Նախագիծ

Նախասրահի տարածքը և մուտքի շրջակայքը երկաստիճան միացված տարածություն է:

Ստորին մակարդակը, որտեղ գտնվում է մետրոյի մուտքը, դեպի Նալբանդյան փողոցի երկու մայթերը կապող ստորգետնյա անցումը, լրացվեցին հանգստի գործառույթով: Ցայտաղբյուր և հովանի տակ գտնվող սրճարան կառուցվեց:

Ստվերի և ջրի հաշվին ստեղծվեց անհրաժեշտ միկրոկլիմա՝ նպաստելով տարածքի աշխուժացմանը. երևանյան տապ օրերին առանձակի զով միջավայր էր:

Ուղևորների աճող հոսքը, շոգից փրկող ստվերը և վատ եղանակից պաշտպանող ծածկը և սրճարանը տարածքը մարդաշատ դարձրին:

Վերին ծառազուրկ շերտը (ստորին շերտի դատարկության պատճառով ծառերի տնկման համար անհրաժեշտ հողի բացակայությունը) Birdshit Architecture-ի դասական օրինակ է: Նման ճարտարապետությունը տեսանելի է միայն թռչնի թռիչքի բարձրությունից, բայց դժվար տեսանելի է գետնից և քիչ հարմարեցված կյանքի համար:

Վերլուծություն

Կառույցի վերին շերտը վերածվեց լքված տարածքի: Պատճառներից էր տարածքում ծառերի, ստվերի, տեղումներից պատսպարվելու անհնարինությունը։ Իսկ երբ Երևանում ավելացան ավտոմեքենաները, նվազեց մետրոյի ուղևորահոսքը և սրճարանները ապամոնտաժվեցին, շրջակա փողոցները ծանրաբեռնվեցին կայանատեղերով:

Նաև անցումների բացակայության պատճառով այս տարածքի վերին շերտը վերածվեց հազվադեպ անցորդների ու անօթևանների գրավող վայրի: Իսկ ստորին մակարդակն ու ստորգետնյա անցումները՝ կիսամեռ գոտու, որի մի հատվածում հետագայում առաջացան էժան խանութներ և սննդի կետեր:

Հեռանկար

Ներդրում ծրագրում

«TL Bureu»-ի և «TarberАK» ճարտարապետական արվեստանոցների համատեղ նախագիծը նպատակ ունի ցույց տալ քաղաքի զարգացման աներևակայելի ներուժը, նոր իմաստ հաղորդել փաստացի լքված քաղաքային տարածքին, նոր գործառույթներ ավելացնել Երևանում:

Մտահղացման հեղինակների կարծիքով, և´ անորոշ փոսը, և´ կիսամոռացված հանրային տարածքը կարող են ակտիվորեն ներգրավվել քաղաքային կյանքում և դառնալ դրա նոր, կարևոր կենտրոնը:

Նախագիծն ունի նաև մշակութային բաղադրիչ՝ Իսահակյանի գրադարանի ընդլայնում կամ նոր մշակութային կենտրոն, հարևանությամբ Ճարտարապետության թանգարանի համար նոր ցուցահանդեսային տարածքների ստեղծում։

Այգու մուտք

Հանրային տարածքի հաջողության կարևորագույն բաղադրիչներից մեկը կապակցվածությունն /связность/ ու մատչելիությունն է:

Որքան հեշտ է մի կետից մյուս կետին հասնելը, այնքան բարձր է տարածքի համալրման մակարդակը:

Դիտարկվող հրապարակն այսօր երկու կողմերից ամբողջովին կայանված է։ Նալբանդյան լայն փողոցը հատել հնարավոր է միայն անհրապույր ստորգետնյա անցումով, որն, ըստ էության, օգտագործում են միայն մետրոյի ուղևորները:

Այնինչ հարակից փողոցների նախագծային փոփոխությունների դեպքում հնարավոր կլինի բարձրացնել տարածքի մատչելիությունը:

Օրինակ՝ Արամի փողոցի նեղացումը թույլ կտա բացառել ապօրինի կայանումները ամբողջ հրապարակի երկայնքով, իսկ Նալբանդյան փողոցի երկայնքով երթևեկելի ճանապարհը հասցնելով հետիոտնի և երթևեկության համար անվտանգ լայնության՝ հնարավորություն կլինի ստեղծել արհեստական խոչընդոտ հանդիպակաց երթևեկության համար: Այսինքն, կբացառվի ճակատային բախումների հավանականությունը, թույլ կտա ավելացնել հետիոտնային անցում և կարգավորել կայանումը:

TL Bureau - վերին շերտի աշխուժացում

Հանրային տարածքը լրացնելու մեկ այլ կարևոր գործոնը օգտագործման սցենարների բազմազանությունն է: Տարածությունն ապրում է այնքան ժամանակ, քանի դեռ այնտեղ ինչ-որ բան կա անելու:

Հնարավորինս պահպանելով և չաղավաղելով տեղանքի ճարտարապետական պատկերը, բայց փոխելով ծավալային-տարածական կազմը՝ բյուրոն առաջարկում է նոր գործառույթներ:

- ծառեր տնկելու համար հողի շերտ, ինչը հնարավորություն կտա տարածքում գտնվել ամռան տապին կամ անձրևային եղանակին;

- բացօթյա ցուցահանդեսային նոր մակերեսներ, որոնց շնորհիվ հարևանությամբ գտնվող Ճարտարապետության թանգարանը դուրս կգա իր պատերից;

- նստարաններ, որոնց շնորհիվ տարածքը կդառնա ժամանցի վայր։

TarberAK - Մագնիս պատերի միջև

Հանրային տարածքի զարգացման ու աշխուժացման համար մեծ նշանակություն ունի մագնիս-օբյեկտների առկայությունը։ Տվյալ տարածքի համար մագնիս կարող է դառնալ Իսահակյանի անվան գրադարանի ընդլայնումը՝ Կառավարության 3-րդ մասնաշենքի ձախ թևի և մետրոյի տարածքի միջև տարիներ շարունակ լքված շինարարական փոսորակի տեղում։

Ըստ հեղինակների, ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ «Հանրապետության Հրապարակ» կայարանը, թեև շրջապատված է երկու մակարդակով հանրային մեծ տարածքներով և կանաչ զոնաներով, թերանում է դրանց լիարժեք և առողջ կազմակերպման հարցում, իսկ Իսահակյանի անվան գրադարանը սահմանափակված է Կառավարության շենքի ստորգետնյա ճաշարանի տարածքով: Զգալի են ընդհանուր օգտագործման, հանրային տարածքների սակավությունը: Պահանջը ավելի է սաստկանում` հաշվի առնելով գրադարանների ժամանակակից պահանջները, միջազգային փորձը, մեդիայի բազմազանությունը և ընկալման առանձնահատկությունները: Ուշագրավ է, թե ինչպես են այս երկու զոնաները գտնվում մեկ մակարդակի վրա և բաժանվում փոսորակով:

Հեղինակները նշում են, որ, ըստ նախագծի, փոսորակի հաշվին կընդլայնվի գրադարանը և կմիանա մետրոյի ստորգետնյա շատրվանով հրապարակին: Այն կդառնա միջանկյալ հանգույց և կատալիզատոր երկու կողմերի ակտիվացման ու զարգացման համար: Գրադարանի գոյություն ունեցող տարածքներն ընդլայնելուց բացի (նոր ընթերցասրահ, պահոցային նոր հարմարություններ), կստանան նաև լրացուցիչ գործառույթներ՝ մեծ գրախանութ, սրճարան և այլն:

Ավելին, նոր ծավալն ընտրված է այնպես, որ աստիճանաձև և օգտագործելի տանիքի շնորհիվ հնարավոր է դառնում ոչ միայն հորիզոնական կապը, այլ նաև ուղղահայացը, շատրվանով հրապարակի, գրադարանի երեք մակարդակների և կայարանի վերին կանաչ ծածկույթով զոնայի միջև՝ առաջարկելով այս հանրային հատվածների նորանոր օգտագործման և զարգացման հեռանկարներ:

QC ARCHITECTS

Դեռ 2008-2009 թվականներին Ամիրյան փողոցում տասնամյակներ գործող Ավ. Իսահակյան գրադարանին հատկացվեց Կառավարության 3-րդ մասնաշենքի նախկին ճաշարանի ստորգետնյա տարածքը։ Նախագիծն իրականացրեց QC ARCHITECTS արվեստանոցը, որը ենթադրում էր ներքին հարդարանքի, ներքին բակի և նախկինում գոյություն չունեցող մուտք ստեղծել տաղավարային, թափանցիկ և թեթև կոնստրուկցիաներով:

Գրապահոցի և ընթերցասրահի երդիկները գրադարանի բնական լույսի հիմնական աղբյուրն են, որոնք ապահովում են ինտերիերում ցրված, մեղմ լուսավորություն: Գրադարանի մուտքի աջ կողմում գտնվում է գրադարանի հարթ տանիքը, որի վրա էլ տեղակայված են երդիկները։ Մոտ 1000քմ հարթ տարածքը սալիկապատման և բարեկարգման շնորհիվ կարող է դառնալ հատկապես ամռանը ստվերի տակ գտնվող հանրային գոտի կամ գրադարանային բացօթյա տարածք։

Նախագծի հեղինակ ճարտարապետ Էրիկ Հովհաննիսյանի խոսերով 2017թ-ին արվեստանոցը ներկայացրեց գրադարանի վերակառուցման նոր տարբերակ՝ ավելացված երկու հարկով՝ ապակու և ալյումինե կոնստրուկցիաների միջոցով։

Գրադարանի և մետրոյի կայարանի միջև դեռ 2014թ-ին նախատեսվում էր նախատեսվում էր հյուրանոց կառուցել, շրջանառվում էր այդ օրերին քաղաքաշինության նախարար Նարեկ Սարգսյանի անունը։ Լուրը հանրային բողոքի ալիքի պատճառ դարձավ։ Ըստ մամուլում հրապարակած պարզաբանումների, լուսահոգի ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյանի եւ Ճարտարապետների միության նախագահ Մկրտիչ Մինասյանի՝ տվյալ տարածքի համար 2002-2003թթ. նախագծած հյուրանոցը հաստատել է Երեւանի քաղաքապետարանի քաղաքաշինական խորհուրդը դեռ 2003 թվականին: Տեղեկությունը հայտնել է Նարեկ Սարգսյանի խոսնակ Անահիտ Եսայանը:

Նարեկ Սարգսյանի արվեստանոցից բանավոր պատասխան ստացանք, որ նա ևս ունեցել է հյուրանոցի կառուցման մտահղացում, որը, սակայն, վերածվեց Ճարտարապետության թանգարանի համար նախատեսված շենքի։ Նախագծի էսքիզները հրապարակելու խնդրանքին ստացանք մերժում: Քանի որ դրանից առաջ նախագիծը չէր հրապարակվել, հեղինակը չի ցանկանում այն ներկայացնել հանրությանը։ Այնուամենայնիվ, վերոհիշյալ հատվածում ճարտարապետության թանգարանի ստեղծումը, Նարեկ Սարգսյանի համոզմամբ, կարող է լինել տարածքի օգտագործման լավագույն տարբերակ։

Ուզու՞մ եք՝ ավտոբուսները չհայտնվեն խցանման մեջ

Երևանի տրանսպորտի զարգացման առաջին քայլերից է ավտոբուսային գոտիների ներդրումը:

Երկրորդական փողոցների խնդիրները

Զորյան և Սպենդիարյան փողոցների վերաիմաստավորումը․ Մաս 1

Փողոցների կառուցման կանոններն ու նորմերը

Զորյան և Սպենդիարյան փողոցների վերաիմաստավորումը․ Մաս 2

Երկրորդական փողոցների հնարավոր լուծումներ

Զորյան և Սպենդիարյան փողոցների վերաիմաստավորումը. Մաս 3

Երկրորդական փողոցների կերպարանափոխումը

Զորյան և Սպենդիարյան փողոցների վերաիմաստավորումը․ Մաս 4

Քաղաքից քաղաք․ հանրային տրանսպորտը

Հանրային տրանսպորտի խնդիրը Հայաստանում: