Կոմիտեն նշել է, որ դեռեւս կառուցման փուլում եւ պետական գրանցում չստացած շենքերի վերաբերյալ տեղեկատվության չեն տիրապետում:

Սակայն մարզպետարանների տվյալների համաձայն, օրինակ, Սյունիքում 2019-2020թթ.ին սկսվել են չորս շենքի շինարարական աշխատանքները։ Արմավիրի մարզում նույնպես երկու շենքի շինաշխատանքեր են սկսվել 2020թ.-ին։

Մարզերում այսօր արդի է բնակարան գնելու, վարձակալելու հարցը: Մի շարք քաղաքներում, որտեղ նախորդ տարիների ընթացքում բնակելի շենքեր չեն կառուցվել, երիտասարդ ընտանիքները չեն կարողանում բնակարան ձեռք բերել կամ բախվում են վարձակալվող/վաճառվող բնակարանների բարձր գներին։ Այս ամենի հետ մեկտեղ առաջ է գալիս բնակարանային ֆոնդի պահպանման հարցը։ Քսան տարվա ընթացքում հիմնանորոգման աշխատանքներ գրեթե չեն իրականացվել: Արդյունքում, մեծացել է շենքերի մաշվածությունը, և դրանց մի մասը դարձել է քանդման ենթակա:

Ըստ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների, հանրապետության բնակարանային ֆոնդի ընդհանուր մակերեսը 2018թ. վերջին կազմել է 93.7 մլն. քմ, այդ թվում, քաղաքներում` 52.7 մլն. քմ (56.2%), գյուղերում` 41.0 մլն. քառ. մ (43.8%):

Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակումներում ՀՀ բնակարանային ֆոնդում ներառված շենքերի թիվը տատանվում է՝ չկա ոչ աճ, ոչ նվազում։ Պատճառն այն է, որ տարիների ընթացքում ոչ միայն կառուցվում են նորակառույցներ, այլեւ քանդվում են մաշվածություն ունեցող վթարային շենքերը կամ մեկ հարկանի տները վերածվում են բազմահարկերի։ Գծապատկերը ցույց է տալիս մարզերում բնակարանային ֆոնդի քանակի տատանումը։

Բացառությամբ Երեւանի, Արմավիրի մարզն ամենահարուստն է բազմաբնակարան շենքերի քանակով, սակայն ըստ տարիների՝ բազմաբնակարան շենքերի քանակը կտրուկ նվազում է։ Պատճառներից մեկը 2-3 հարկանի շենքներն են, որոնք կարող են ունենալ մեկ կամ մեկից ավելի սեփականատերեր։ Ինչպես նաեւ, նվազման պատճառ են հանդիսանում այն վթարային շենքերը, որոնք տարիների ընթացքում դառնում են բնակության համար ոչ պիտանի եւ դուրս գրվում հաշվառումից։

Բնակարանային ֆոնդով հարուստ են նաեւ Շիրակի եւ Կոտայքի մարզերը: Ինչպես ցույց է տալիս վիճակագրությունը, վերջին տարիներին Շիրակի մարզում երեւում է շենքերի թվաքանակի աճ։ Բազմաբնակարան շենքերի թվի աճ գրանցվել է նաեւ Լոռիում եւ Արագածոտնում, իսկ Վայոց ձորում, Գեղարքունիքում բազմաբնակարանների թիվը գրեթե անփոփոխ է, 2001-2018 թթ.-ին Վայոց ձորում շենքերի թիվն ավելացել է 10- ով, իսկ Գեղարքունիքում՝ 11-ով։

Բնակարանաշինության գործում վերջին տարիներին ներդրում ունի Պաշտպանության նախարարությունը։ Ըստ Սյունիքի մարզպետարանի տրամադրած տվյալների, քսան տարվա ընթացքում մարզում կառուցված 14 բազմաբնակարան շենքերից 9-ի կառուցապատողը Պաշտպանության նախարարությունն է։

Կառավարության 2019-ի գործունեության արդյունքներում ներկայացված է, որ ՊՆ բնակարանաշինության ծրագրով շահագործման է հանձնվել 5 բնակելի շենք` Գորիսում (20 բնակարան), Սիսիանում (28 բնակարան), Վայքում (44 բնակարան), Գյումրիում (44 բնակարան) և Չոփրլուում (33 բնակարան): Այս մասին հայտարարել էր նաեւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հունվարի 25-ի Կապանում ընթացող ասուլիսի ընթացքում։

2010թ.-ից մեկնարկել է նաեւ «Երիտասարդ ընտանիքին՝ մատչելի բնակարան» պետական նպատակային հիփոթեքային վարկավորման ծրագիրը։ Ծրագրի ընթացքում վարկավորվել է 5 194 վարկառու, որից 49,3%-ը բաժին է հասել Երեւանին: Այս ծրագրից մարզերից ամենաշատը օգտվել են Կոտայքում: Այնտեղ շահառուների թիվը 628 է, որը զբաղեցնում է ամբողջ ծավալի 12,1%-ը։ Սակայն ծրագիրը եւս չի նպաստել, որպեսզի բնակարանաշինության տեմպերը մարզերում արագ աճեն։

Դիմումների քանակի եւ ընթացքի վերաբերյալ հարցում ենք ուղարկել բոլոր մարզերին, սակայն միայն որոշ համայնքներից ենք ստացել պատասխաններ։

«Բազմաթիվ երիտասարդ ընտանիքներ դիմել են բնակարան ստանալու խնդրանքով, սակայն նրանց դիմումներին դրական ընթացք չի տրվել՝ բնակապահովման համապատասխան ծրագրեր չլինելու պատճառով», - պատասխանել են Սպիտակի համայնքապետարանից։

Նույն հարցմանը Վանաձորի համայնքապետարանի պատասխանում նշվում է, որ համաձայն 10.06.1999թ. -ի 432 որոշման՝ բնակարաններ հատկացնում են միայն երկրաշարժից տուժածներին, իսկ երիտասարդ ընտանիքների բնակարան հատկացնելու ծրագիր չկա, թեեւ դիմումներ ստանում են։ Մարզի խոշոր քաղաքներում բնակարանաշինության ծրագրեր չեն ընթանում։

Տավուշի մարզում բնակարաններ ստանալու վերաբերյալ դիմումներ առկա են միայն Դիլիջան համայնքում: Ըստ Դիլիջանի համայնքապետարանի, հարցման պահի դրությամբ բնակիչների կողմից ստացել են 99 դիմում։ Բնակարան ստանալու դիմումների վերաբերյալ այլ մարզերում վիճակագրություն չի իրականացվում կամ՝ դիմումներ չեն ստացել։

2019թ.-ի նոյեմբերին, այն ժամանակ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող Վահագն Վերմիշյանը հայտարարել էր, թե Հայաստանի 30 քաղաքներում կառուցվելու են բազմաբնակարան շենքեր։ Այս տեղեկությունը հետևել է վարչապետ Փաշինյանի մինչև 2050 թ-ը Հայաստանի բնակչությունը 5 մլն հասցնելու մասին հայտարարությանը:

Ըստ Վերմիշյանի՝ նախատեսվում էին նոր սերնդի տներ կառուցել, որոնցից Հայաստանում դեռ չեն եղել. «Դրանք լինելու են նոր սերնդի՝ էներգաարդյունավետ, միջազգային բոլոր նորմերին համապատասխան տներ՝ աշխարհին ապացուցելու համար, որ կարող ենք»,- նշել էր Վերմիշյանը։

2020թ.-ի մարտին Աժ-Կառավարություն հարց ու պատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն, անդրադառնալով այն հարցին, թե ինչո՞ւ մարզերում լայնածավալ շինարարական աշխատանքներ չեն ընթանում եւ շենքեր չեն կառուցվում, նշել է՝ եթե նոր տներ կառուցվեն, հների գինը կընկնի:

«Բնակարանների գներն ընկնում են, և մարդիկ բողոքում են։ Երբ կա բնակավայր, որտեղ կան անտուն մարդիկ և կան դատարկ տներ, այդտեղ տեղի է ունենում շինարարություն, բնակարանների գներն ընկնում են: Մարդը, ով տուն ունի, իր տանը նստած՝ աղքատանում է։ Կպարզվի՝ մի խումբ մարդկանց բարեկեցության մակարդակը կիջեցնենք։ Բայց, ընդհանուր առմամբ, այդ գաղափարը նույնպես քննարկվում է», - իր ելույթում ներկայացրեց վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

Մարզերում չիրացված բնակֆոնդի կողքին, սակայն, դեռևս արդիական է նոր շենքերի կառուցման խնդիրը։ Չնայած պահանջարկին, առայժմ բազմաբնակարան շենքեր կառուցվում և նախագծվում են հիմնականում Երևանում: Մինչդեռ Հայաստանում կան քաղաքներ, որտեղ անկախությունից հետո չի կառուցվել որեւէ բազմաբնակարան շենք, ինչն էլ դարձել է խնդիր երիտասարդ ընտանիքների՝ բնակարան ձեռք բերելու համար։