իջևվան համայնքի
բյուջետային
գործընթացները

Համայնքի բյուջեի եկամուտների փոփոխությունը ամփոփ գծապատկերով ներկայացված է ստորև, ուր երևում են համայնքի եկամուտները՝ ըստ տարեթվերի և բյուջեի վարչական և ֆոնդային մասերի։

Ինչպես տեսնում ենք Գծապատկեր 1-ից՝ համայնքի եկամուտները տարեցտարի աճել են՝ 511.2 մլն դրամից (2016թ.) հասնելով 569.9 մլն դրամի (2018թ.)։

2016 թվականի նկատմամբ 2017 թվականի եկամուտները աճել են 27.7 մլն դրամով՝ (511.2 և 538.9 մլն դրամ համապատասխանաբար), իսկ 2018 թվականի համար՝ 31 մլն դրամով՝ հասնելով 569.9 մլն դրամի։

Դիտարկվող տարիների ընթացքում համայնքի բյուջեի ֆոնդային մասով եկամուտներ չեն գրանցվել, և ինչպես կարելի է տեսնել գծապատկերից, ամբողջ եկամուտները գոյանում են բյուջեի վարչական մասում։

Հաջորդիվ՝ գծապատկերներով կներկայացնենք, թե եկամուտների փոփոխությունները ինչով են պայմանավորված։
2016 և 2018 թվականներին համայնքին պետական բյուջեից ֆինանսական համահարթեցման սկզբունքով տրամադրվող դոտացիաների ծավալը կազմել է շուրջ 367 մլն դրամ, իսկ 2017թ-ին գումարը մի փոքր ավելի է եղել և կազմել է 371.7 մլն դրամ։ (Գծապատկեր 2)։

Նշենք նաև, որ համայնքը դիտարկվող տարիներին պետական բյուջեից ստացել է համայնքի վարչական բյուջեին տրամադրվող նպատակային հատկացումներ (սուբվենցիաներ), որոնց վերաբերյալ տվյալները ներկայացված են Գծապատկեր 3-ում։

Գծապատկեր 4-ում ներկայացված են Իջևան համայնքի բյուջեի սեփական եկամուտները՝ ըստ տարիների։

Բերված տվյալներից կարելի է նկատել, որ դիտարկվող տարիների ընթացքում եկամուտների և դրա բաղադրիչների աճի որոշակի դինամիկա կա։

Նշվածը հատկապես վերաբերում է փոխադրամիջոցների գույքահարկի մասով հավաքագրումներին, որտեղ տարեցտարի աճում են գրանցված մուտքերը՝ 47.4 մլն դրամից (2016թ.) դառնալով 63.5 մլն դրամ (2018թ.)։ Աճը էապես նկատելի է և կազմում է շուրջ 34% կամ 16.1 մլն դրամ։

Նույնը վերաբերում է վարչական գանձումներին։ Նշենք, որ վարչական գանձումների խմբում մեծ տեսակարար կշիռ ունեն տեղական վճարները, որոնք գանձվում են համայնքի կողմից մատուցված ծառայությունների համար։

Մասնավորապես, համեմատած 2016թ-ի՝ 2017թ-ին վարչական գանձումների մուտքերը աճել են մոտ 2.3 անգամ՝ 26.5 մլն դրամից հասնելով 60.2 մլն դրամի, իսկ 2018թ-ին՝ մուտքերը 2017թ-ի նկատմամբ աճել են մոտ 1.5 անգամ կամ 27.6 մլն դրամ։

«Այլ եկամուտներ» հատվածում եկամուտներ գրանցվել են միայն 2016թ-ին 1.1 մլն դրամի չափով։

Հավելված 1-ում ներկայացված ամբողջական աղյուսակում երևում է, որ համայնքը 2016, 2017 և 2018 թվականներին օրենքով պետական բյուջե ամրագրվող հարկերից և այլ պարտադիր վճարներից մասհանումներ չի ստացել կամ ստանալու։ Խոսքը եկամտային հարկի և շահութահարկի մասին է։

Իջևան համայնքը չի կրում բնապահպանական ազդեցություն հանքարդյունահանող կազմակերպությունների գործունեությունից, ուստի վերջիններիս մասով բնապահպանական հարկից մասհանում պետական բյուջեից չի կատարվում։

Բյուջետային ծախսերի մասով պատկերը հետևյալն է (Գծապատկեր 5)։

Ինչպես կարելի է նկատել գծապատկերից՝ համայնքում, ինչպես և եկամտային մասում, ծախսերի զգալի աճ է նկատվում։ Եթե 2016թ-ին համայնքի տարեկան բյուջեի ծախսերը կազմել են 514 մլն դրամ, ապա 2017թ-ին՝ արդեն 538.1 մլն դրամ (աճ՝ 24.1 մլն դրամ), իսկ 2018թ-ին ծախսերի պլանավորված ծավալը կազմում է 570.2 մլն դրամ (աճ՝ 32.1 մլն դրամ)։

Նշենք, որ դիտարկվող տարիների ընթացքում համայնքի բյուջեի ֆոնդային մասով ծախսեր գրեթե չեն նախատեսվել, իսկ դրանց գումարային ծավալը չի գերազանցում տվյալ տարվա ընդհանուր ծախսերի 1%-ը։

2016-2018 թթ․ բյուջետային ծախսերը ըստ գործառական դասակարգման դիտարկելիս ունենում ենք հետևյալ պատկերը (Գծապատկեր 6)։

Գծապատկեր 8-ում արտացոլված է համայնքում հիմնական ծառայությունների տեսակի մատուցումը՝ ըստ կատարված ծախսումների և դիտարկվող տարիների։

Ինչպես կարելի է տեսնել՝ համայնքում մեծ կարևորություն են տալիս հիմնական ծառայությունների մատուցմանը և դիտարկվող բոլոր ոլորտներում կան նկատելի ծախսումներ։

Աղյուսակ 1-ում ներկայացված է ըստ գործառնական դասակարգման ոլորտների, համայնքում իրականացված ծախսերի աճը կամ նվազումը նախորդ դիտարկվող տարվա համեմատությամբ։

Գծապատկեր 9-ում կարելի է տեսնել, թե ինչպիսի համամասնություն ունեն բյուջետային ծախսումները՝ ըստ գործառնական դասակարգման։ Տվյալների նման կերպ արտապատկերումը հնարավորություն է տալիս գնահատել, թե ըստ տարիների ինչպես են փոխվել դիտարկվող բնագավառի ծախսումները՝ ըստ դրա բաղադրիչ մասերի, մասնավորապես՝ բնագավառի ծախսումների մեջ ընթացիկ պահպանության ծախսերն են արտացոլված (վարչական մաս), թե կան նաև կապիտալ ծախսեր կամ ներդրումներ (ֆոնդային մաս)։