Ինչ անել և ուր գնալ Վաղարշապատ քաղաքում

Երևանի Կենտրոնական ավտոկայանից և մի քանի թաղամասերից տարբեր միկրոավտոբուսներով կարելի է հասնել Էջմիածին։ Երևան֊Էջմիածին միկրոավտոբուսը, որի մեկ տոմսն արժե 300 դրամ, քաղաքի կենտրոն է հասնում 20 րոպեում։

Փոքր-ինչ ավելի երկար է տևում գնացքով ճանապարհը․ գնացքը տեղ է հասնում 32 րոպեում։ Տոմսի արժեքը գրեթե նույնն է՝ 300-400 դրամ, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ կայարանը գտնվում է Էջմիածնից 15կմ հեռավորության վրա։

Բուն քաղաքում գործը հեշտանում է․ բոլոր հետաքրքիր ու տեսարժան վայրերը միմյանց շատ մոտ են։

Պատմամշակութային ժառանգությամբ հարուստ Էջմիածինն այցելուին առաջարկում է ճարտարապետական կոթողների գանձարան, որոնք վկայում են Հայաստանի մնայուն ժառանգության մասին: Ահա մի քանի վայրեր, որոնք պարտադիր պետք է այցելել Էջմիածնում։

Էջմիածնի պատմա֊ազգագրական թանգարանը ստեղծվել է 1964 թվականին, թանգարանային ցուցանմուշները հավաքագրվել են Արևմտյան Հայաստանից, Արցախից և Հայաստանի տարբեր շրջաններից։ Հավաքածուի մեջ կան գորգեր, կարպետներ, կենցաղային հին իրեր, արհեստավորական գործիքներ, հնատիպ գրքեր, բացառիկ լուսանկարներ։

Ազգագրության սրահում կարող եք տեսնել ավանդական թոնրատան, իսկ հնագիտական սրահում քարեդարյա մարդու կացարանի մոդելները։ Այստեղ պարբերաբար լինում են նոր ու թեմատիկ ցուցադրություններ։ Թանգարանը աշխատում է երեքշաբթի֊կիրակի օրերին, ժամը 10:00-17:00։

Բանաստեղծ Հովհաննես Հովհաննիսյանի տուն֊թանգարանը, որը քաղաքի հետաքրքիր կառույցներից մեկն է, գտնվում է քաղաքի սրտում։ Մի քիչ քողարկված է, այն հայտնաբերում ես կենտրոնական հրապարակի շենքերից մեկի կամարից բակ մտնելով։ Հետագայում թանգարան դարձած տանը երկար տարիներ ապրել և ստեղծագործել է բանաստեղծը։ Թանգարանի սրահներում ցուցադրվում և պահպանվում է 700 նմուշ, որ ներկայացնում են Հովհ․ Հովհաննիսյանի կյանքի ուղին, ուսումնառությունը, գրական, հասարակական կյանքն ու գործունեությունը։

Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին ևս մեկ հայտնի վայր է Վաղարշապատում։ Այն կառուցվել է 7-րդ դարում և նվիրված է հավատքի համար հալածված քրիստոնյա նահատակ Սուրբ Հռիփսիմեին։ Եկեղեցին Հայաստանի ամենահին պահպանված եկեղեցական կառույցներից է և հայտնի է իր յուրահատուկ ճարտարապետական ոճով:

Եվ Սուրբ Գայանե եկեղեցին , և՛ Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին համարվում են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ՝ ճանաչված իրենց ճարտարապետական և մշակութային նշանակությամբ:

Այս եկեղեցիները, Էջմիածնի Մայր տաճարի հետ, կարևոր կրոնական և մշակութային տեսարժան վայրեր են, որ գրավում են այցելուների աշխարհի տարբեր երկրներից, ովքեր հետաքրքրված են Հայաստանի հարուստ պատմությամբ ու հոգևոր ավանդույթներով:

Սուրբ Գայանե եկեղեցու հարեւանությամբ է գտնվում մոդեռնիստական ժամանակաշրջանին բնորոշ քաղաքային մարզադաշտը։ Այն կառուցվել է 1973 թվականին։ Մարզադաշտում տեղավորվում է շուրջ 3000 հանդիսական։

Էջմիածնում Մայր Աթոռի տարածքում է գտնվում նաև Ալեք և Մարի Մանուկյանների անվան գանձատուն֊ թանգարանը։ Այստեղ կարող եք տեսնել հայ եկեղեցական արվեստի նմուշներ։ Գանձատանը ցուցադրված են սկիհներ, մասունքներ, զգեստներ, խաչեր, հին գորգեր և բազմաթիվ այլ արժեքավոր իրեր, որոնք փաստում են տարբեր դարաշրջանների հայ վարպետների հմտության և բարձր ստեղծագործական ոգու մասին։

1847 թվականներին կառուցված Ներսիսյան լիճն ունի լայն պատեր և ամուր հատակ։ Լճի երկարությունը հասնում է շուրջ 170 մետրի, լայնությունը մոտ 70 մետրի իսկ խորությունը 6 մետր։ Այժմ ` 1960 թվականի վերակառուցումից հետո լիճը հարմարեցվել է ժամանցային ու սպորտային մարզումների չափանիշներին։

Լճի ստեղծումը ձեռնարկել է Ներսես Ե Աշտարակեցին։

Էջմիածին քաղաքից 3կմ հեռավորության վրա գտնվում է «Զվարթնոց» պատմամշակութային արգելոց֊թանգարանը։

Թանգարանում կազմակերպվում են բաց և փակ ցուցադրություններ և ներկայացվում է Զվարթնոցի տաճարի պատմությունն ու ճարտարապետությունը։ Այցելելով թանգարան դուք պատկերացում կկազմեք հայկական ճարտարապետության ակունքների, ավանդույթների և, ընդհանրապես, հայ ճարտարապետության վրա Զվարթնոց տաճարի թողած ազդեցության մասին: Թանգարանը բաց է Երեքշաբթի-շաբաթ, 10-17.30:

Կիրակի օրը` 10-15.00, մուտքի արժեք՝ 12-18 տարեկանների համար 750 դրամ, մեծահասակների համար 1500 դրամ, իսկ մինչև 12 տարեկան երեխաների համար անվճար։

Ի դեպ Զվարթնոցն Էջմիածնի Մայր տաճարի ևս գրանցված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Չնայած 80-ականների լավագույն ժամանցի վայր համարվող «Գարուն» կինոթատրոնը այժմ չի գործում, միևնույնն է, այն ճարտարապետ Սարգիս Գուրզադյանի հեղինակած այս շենքը Վաղարշապատ քաղաքի հետաքրքիր շենքերից մեկն էր։ Նախկին կինոթատրոնին շքեղություն են հաղորդում մարմարե կամարներն ու խոյակները։ Սակայն մոտ ապագայում կինոփատրոնի տեղում 10 հարկանի բարձրահարկ է խոյանալու՝ բնակարաններով, կայանատեղիներով, ցուցասրահով, սրճարանով, 2 կինոթատրոններով։

«Մաչանենց տուրիզմ և արտ» սոցիալական ձեռնարկությունը գտնվում է Բալենիների փողոցում, այն առաջարկում է հյուրընկալության, վարպետության դասերի, գիշերակացի, մշակութային ժամանցի , ֆուրշետի ծառայություններ։ Կարող եք այցելել նաև արվեստագետ Գրիգոր Մաչանենցի, գեղանկարիչ Ընծայի և «Մաչանենց» միջազգային արվեստի պատկերասրահ, հուշանվերների սրահ, «Համաշխարհային պոետների գինետուն» և «Սրտի ձայներ»-ի թանգարան:

Խորեն Տեր֊Հարությանի պատկերասրահում ցուցադրված են քանդակագործի տարբեր ստեղծագործությունները`քանդակ, գծանկար, կերպարվեստի այլ գործեր։ Դրանք պատմում են իսկապես ինքնատիպ արվեստագետի մասին:

Պատկերասրահը բաց է երեքշաբթի֊կիրակի ժամը 10:30-17:40:

Պատրկերասրահի մուտքի տոմսը երեխաների և ուսնողների համար 500 դրամ, մեծահասակների համար 1000, իսկ գիդի ուղեկցությամբ 2000 դրամ։

Մայր տաճարի տարածքում է գտնվում նաև մառան կամ սեղանատուն կոչվող պատմական այս կառույցը, որը կառուցվել է 1766 թվականին: 19-րդ և 20-րդ դարերի գրականության մեջ կառույցը հայտնի է եղել Մառան (Շիրախանա) անունով: Շենքը գտնվում է տպարանի հարավարևելյան կողմում: Խորհրդային տարիներին օգտագործվել է որպես հուշանվերների և արտարժույթով վաճառվող ապրանքների խանութ: 2012 թվականից շենքը վերածվել է սեղանատան՝ «Ագապե» անունով: