Ալավերդու չաշխատող բրենդը

Բարդ ռելիեֆ ունեցող Ալավերդիի երկու հատվածները միացնող ճոպանուղին Հայաստանի վերգետնյա բոլոր տրանսպորտային միջոցներից երկար աշխատեց: Դարձյալ շահագործվելով` Ալավերդու չաշխատող բրենդը կարող է զբոսաշրջային հոսքեր բերել:

1977թ-ի հունիսի 16-ից ճոպանուղու աշտարակում նստած մեքենավար Անահիտ Բաբայանը տարիներ շարունակ լուսադեմին հերթ կանգնած կոմբինատցիներին 4 րոպեում հասցնում էր աշխատավայր:

Ճոպանուղին 5-6 անգամ կրճատում էր Սարահարթ թաղամասից Դեբեդ գետի մյուս ափին գտնվող պղնձամոլիբդենային կոմբինատի ճանապարհը` շահագործման 39 տարվա ընթացքում առանց տեխնիկական խոշոր պատահարների։

Խորհրդային տարիներին արդյունաբերական զարգացման արդյունքում կոմբինատի հանդիպակաց սարահարթի վրա ստեղծվեց քաղաքի ամենամեծ բնակելի թաղամասը, որտեղ բնակվում էին կոմբինատի աշխատակիցները։

Չորս հերթափոխի բանվորների` աշխատանքի գնալ-գալու հարցը լուծեց 1976թ-ին վրացի ճարտարապետ Վախթանգ Լեժավայի նախագծով կառուցած ճոպանուղին։

«Ճոպանուղին ունեցել է ութ տնօրեն, ութի հետ էլ աշխատել եմ։ Սկսել եմ աշխատել բացման օրվանից և այստեղից թոշակի եմ անցել։ Ընդհանուր առմամբ, ճոպանուղիում 15 մարդ էր աշխատում» - ասում է Անահիտ Բաբայանը։

Գործարանի մասնավորեցումից հետո սեփականատիրոջ ենթակայության տակ ճոպանուղին չդադարեցրեց աշխատանքը նույնիսկ էներգետիկ ճգնաժամի տարիներին, թեպետ անակնկալ անջատումների ժամանակ խցիկները և ուղևորները հայտնվում էին օդում։

Խորհրդային տարիներին ճոպանուղին օրական սպասարկում էր 3-4 հազար ուղևորի: Ճգնաժամից հետո կոմբինատը շարունակեց գործել ավելի քիչ աշխատակիցներով, և ճոպանուղուց օգտվողների թիվը նույնպես պակասեց` հասնելով օրական 2000-2500-ի։

Թեև կոմբինատը կորցրել էր աշխատանքային ծավալները, 2006-2009թթ-ին ճոպանուղին շարունակում էր օգուտով աշխատել՝ օրական տեղափոխելով 1200-1300 ուղևոր։

Սակայն հանքերի փակումը, քաղաքային տրանսպորտի այլ միջոցների ակտիվացումը ճոպանուղու ուղևորների քանակը պակասեցրեց մինչև 500-ի: Մեծամասնությունը Սարահարթ թաղամասի բնակիչներն էին։

Ավետիք Թամազյանը 2002թ-ին դարձավ Ալավերդու ճոպանուղու վերջին տնօրենը։ Նրա հավաստմամբ, ճոպանուղու տեխնիկական վիճակը լավ էր, դադարեցման միակ պատճառը ուղևորների բացակայությունն էր։

Սարահարթի թաղամաս և Սանահին գնալու միակ ճանապարհն այսօր մեքենայի` սարն ի վեր բարձրացող ոլորապտույտ ճանապարհն է։ Սեփական մեքենա չունենալու դեպքում հատկապես մթին կենտրոն իջնելը խնդիր է դառնում։

Ճոպանուղին դադարեց գործել 2016թ-ի մարտի 1-ին։ Էլեկտրական սարքավորումներն անհայտացան, ապակիները կոտրվեցին։ Ավետիք Թամազյանի խոսքով, ճոպանուղու խցիկները կայաններում գտնվելու փոխարեն օդում են թողվել` դրանց ոչնչացումը կանխելու համար։

Ալավերդու համայնքապետ Սասուն Խեչումյանի կարծիքով, 300մ բարձրությամբ երկու թաղամասերը միացնող տրանսպորտ լինելուց բացի ճոպանուղին քաղաքի բրենդն է: Շահագործման դեպքում այն կարող է հավելյալ տուրիստական հոսքեր բերել։

Ալավերդու նախկին պղնձամոլիբդենային գործարանն այժմ պատկանում է ՎՏԲ Հայաստան բանկին։ Գործարանի տարածքում, որպես առանձին ընկերություն, աշխատում էր հանքանյութը մանրացնող աղացագնդերի արտադրամասը։

Արդեն 2 ամիս է՝ 120 աշխատատեղ ունեցող արտադրամասը նույնպես չի աշխատում: Իսկ Սարահարթի բնակիչները միայն ցերեկային ժամերին գործող երթուղայիններից կամ, հարկադրյալ, տաքսիներից են օգտվում։